2016
23
lip
Kaplica Czaszek.
Polska, Czermna
Przejechano 193 km
Czermna-
Dzielnica położona jest w odległości ok. 1 km od centrum Kudowy w dolinie górskiego potoku Czermnicy biorącego swe początki z torfowiska „Długie Mokradło” na stoliwie Skalniak w okolicy Błędnych Skała, a będącej dopływem rzeki Metui[2]. Typowo wiejska zabudowa ciągnie się przez ok. 2,5 km wzdłuż rzeki równolegle do granicy z Czechami. Droga przez miejscowość i szlak turystyczny wiodą do dzielnic Pstrążna, Bukowina Kłodzka i rezerwatu przyrody Błędne Skały. W miarę oddalania się od Kudowy wysokość terenu stopniowo wzrasta.
Wyżej położoną część Czermnej oddzielają blisko położone dwa małe grzbiety górskie: Świni Grzbiet (od strony wschodniej) i Bluszcz (od zachodniej). W dolnej części Czermnej znajduje się parafia św. Bartłomieja; do chwili przystąpienia Polski do układu z Schengen istniało tu przejście graniczne do czeskiej wsi Malá Čermná.
W dokumentach występowała pod różnymi nazwami: 1354 r.: Czermna, 1359 r.: Czirmna, 1402 r.: Czremna, 1477 r.: Czermna etc. W końcu otrzymała końcówkę -ey i w zgermanizowanej postaci Tscherbeney (od klęski Czech w bitwie na Białej Górze) dotrwała do 1937 r., w którym w akcji usuwania słowiańskich nazw w tzw. czeskim kątku (i na całym Dolnym Śląsku) zmieniono jej nazwę na Grenzeck. Po przyłączeniu ziem śląskich do Polski w 1945 r. na krótko nazwano ją Czerwone, a następnie przywrócono czeską nazwę Czermna. Nazwa ta prawdopodobnie wzięta jest od przymiotnika červený (czerwony) – tego typu nazwy nadawano miejscowościom od charakterystycznego koloru gleby.
Czermna wspomniana jest w dokumencie kościelnym diecezji praskiej z 1354 r. (Liber Primus Confirmationum), w którym opisywany jest fakt wprowadzenia proboszcza do parafii w Machovie przez proboszcza parafii Czermna[3]. Fakt ten świadczyć może o znaczeniu regionalnym Czermnej, a także o prawdopodobnym czasie utworzenia parafii w drugiej połowie XIII wieku. Na obrzeżach Czermnej zaczęła wyrastać (prawdopodobnie uboga) miejscowość Chudoba (dziś Kudowa-Zdrój), która z czasem rozrosła się, zdominowała i wchłonęła Czermną.
Administracyjnie Czermna przez długi czas podlegała Nachodowi. W 1477 r. książę ziębicki Henryk I Starszy z Podiebradów, syn czeskiego króla Jerzego z Podiebradów przyłączył ją do ziemi kłodzkiej.
Podczas wojen husyckich parafia zostaje zrujnowana[3]. W XVI w. Czermna podlega administracyjnie pod Nowe Miasto nad Metują, a kościół i miejscowa ludność musi przyjąć wiarę protestanckich władców z rodu von Stubenberg. Po bitwie na Białej Górze w 1620 r. Ziemia kłodzka doświadcza skutków rekatolicyzacji, a Czermna staje się filią parafii kościoła katolickiego w Nowym Mieście nad Metują[3]. Najstarsza zachowana w Czermnej księga urodzeń i zgonów pochodzi z 1664 r.
Kolejnymi władcami Czermnej byli: naczelny dowódca wojsk cesarskich z okresu wojny trzydziestoletniej Albrecht von Wallenstein, po nim jego szwagier hrabia A. E. Terzky (Trczka) z Nachodu, a po jego śmierci hrabiowie von Leslie, którzy w 1785 r. sprzedali Czermną Michaelowi Stillfriedowi z Nowej Rudy. Niedługo przedtem (w 1763 r.) Czermna wraz z Ziemią kłodzką przyznana została Prusom w wyniku pokoju w Hubertusburgu kończącego wojnę siedmioletnią.
Biskup Hradec Králové Johann Joseph Wratislaw von Mitrowitz w 1738 r. ponownie utworzył niezależną parafię Czermna, do której należały także Kudowa, Pstrążna z Bukowiną, Jakubowice oraz czeskie wsie Žďárky i Malá Čermná. Z powodu włączenia Czermnej do Prus parafia przyłączona została do dekanatu kłodzkiego. W 1780 r. do parafii dołączono także wsie Słone i Brzozowie natomiast wsie Žďárky i Malá Čermná podporządkowano parafii w Hronovie.
Podczas wojen napoleońskich król pruski Fryderyk Wilhelm III Hohenzollern rezydował na plebanii w Czermnej w dniach 9-29 VI 1813 r.
W XIX w. właściciele Czermnej zmieniali się bardzo często. Ostatecznie baron von Otterstedt podzielił majątek na dwie części i sprzedał Czermną zatrzymując Kudowę.
W czasach hitlerowskiego reżimu wikariuszem parafialnym w Czermnej był błogosławiony ks. Gerhard Hirschfelder, wychowujący młodzież w duchu chrześcijańskim i z powodu swoich antynazistowskich poglądów, obrony zasad wiary był prześladowany przez miejscowych nazistów, inwigilowany i wielokrotnie przesłuchiwany przez Gestapo. Ostatecznie został aresztowany i osadzony w obozie koncentracyjnym w Dachau, gdzie zmarł 1 sierpnia 1942 r. Urna z jego prochami spoczywa na cmentarzu w Czermnej.
W 1999 r. w pobliżu sanatorium „Marzanka” (obecnie „Dworek Rycerski”) wybudowano Pomnik Trzech Kultur upamiętniający wspólną historię czeskich, niemieckich i polskich mieszkańców tych ziem.
Co warto zobaczyc :
*Kościół parafii pod wezwaniem św. Bartłomieja- mający swe początki w XIV w. Zniszczony podczas wojen husyckich, odbudowany w XVI w. Obecny wystrój barokowy otrzymał w 1783 roku[3]. Kilkukrotnie restaurowany. Ołtarze boczne oraz ambonę wykonał rzeźbiarz Alois Schmidt z Lądka-Zdroju w 1930 r.
*Wolnostojąca dzwonnica- zbudowana w 1603 r. jako baszta o przeznaczeniu wojskowym.
*Pomiędzy kościołem a dzwonnicą znajduje się Kaplica Czaszek. Jedyne w Polsce ossuarium zbudowane zostało w latach 1776–1804 przez księdza Wacława Tomaszka (wspomaganego przez Leopolda von Lesliego). Ściany i sufit kaplicy pokrywa ok. 3 tys. czaszek i kości ludzkich. Dalsze 20–30 tys. szczątków leży w krypcie pod kaplicą. Są to pozostałości ofiar wojen śląskich z lat 1740–1742 i 1744–1745 oraz chorób zakaźnych (epidemii cholery) z XVIII w- Przed wejściem stoi pomnik z trójjęzycznym napisem po niemiecku, czesku i polsku: „Ofiarom wojen ku upamiętnieniu, a żywym ku przestrodze 1914”.
W kaplicy niestety nie wolno robic zdjec.Wstep jest platny.
Dzielnica położona jest w odległości ok. 1 km od centrum Kudowy w dolinie górskiego potoku Czermnicy biorącego swe początki z torfowiska „Długie Mokradło” na stoliwie Skalniak w okolicy Błędnych Skała, a będącej dopływem rzeki Metui[2]. Typowo wiejska zabudowa ciągnie się przez ok. 2,5 km wzdłuż rzeki równolegle do granicy z Czechami. Droga przez miejscowość i szlak turystyczny wiodą do dzielnic Pstrążna, Bukowina Kłodzka i rezerwatu przyrody Błędne Skały. W miarę oddalania się od Kudowy wysokość terenu stopniowo wzrasta.
Wyżej położoną część Czermnej oddzielają blisko położone dwa małe grzbiety górskie: Świni Grzbiet (od strony wschodniej) i Bluszcz (od zachodniej). W dolnej części Czermnej znajduje się parafia św. Bartłomieja; do chwili przystąpienia Polski do układu z Schengen istniało tu przejście graniczne do czeskiej wsi Malá Čermná.
W dokumentach występowała pod różnymi nazwami: 1354 r.: Czermna, 1359 r.: Czirmna, 1402 r.: Czremna, 1477 r.: Czermna etc. W końcu otrzymała końcówkę -ey i w zgermanizowanej postaci Tscherbeney (od klęski Czech w bitwie na Białej Górze) dotrwała do 1937 r., w którym w akcji usuwania słowiańskich nazw w tzw. czeskim kątku (i na całym Dolnym Śląsku) zmieniono jej nazwę na Grenzeck. Po przyłączeniu ziem śląskich do Polski w 1945 r. na krótko nazwano ją Czerwone, a następnie przywrócono czeską nazwę Czermna. Nazwa ta prawdopodobnie wzięta jest od przymiotnika červený (czerwony) – tego typu nazwy nadawano miejscowościom od charakterystycznego koloru gleby.
Czermna wspomniana jest w dokumencie kościelnym diecezji praskiej z 1354 r. (Liber Primus Confirmationum), w którym opisywany jest fakt wprowadzenia proboszcza do parafii w Machovie przez proboszcza parafii Czermna[3]. Fakt ten świadczyć może o znaczeniu regionalnym Czermnej, a także o prawdopodobnym czasie utworzenia parafii w drugiej połowie XIII wieku. Na obrzeżach Czermnej zaczęła wyrastać (prawdopodobnie uboga) miejscowość Chudoba (dziś Kudowa-Zdrój), która z czasem rozrosła się, zdominowała i wchłonęła Czermną.
Administracyjnie Czermna przez długi czas podlegała Nachodowi. W 1477 r. książę ziębicki Henryk I Starszy z Podiebradów, syn czeskiego króla Jerzego z Podiebradów przyłączył ją do ziemi kłodzkiej.
Podczas wojen husyckich parafia zostaje zrujnowana[3]. W XVI w. Czermna podlega administracyjnie pod Nowe Miasto nad Metują, a kościół i miejscowa ludność musi przyjąć wiarę protestanckich władców z rodu von Stubenberg. Po bitwie na Białej Górze w 1620 r. Ziemia kłodzka doświadcza skutków rekatolicyzacji, a Czermna staje się filią parafii kościoła katolickiego w Nowym Mieście nad Metują[3]. Najstarsza zachowana w Czermnej księga urodzeń i zgonów pochodzi z 1664 r.
Kolejnymi władcami Czermnej byli: naczelny dowódca wojsk cesarskich z okresu wojny trzydziestoletniej Albrecht von Wallenstein, po nim jego szwagier hrabia A. E. Terzky (Trczka) z Nachodu, a po jego śmierci hrabiowie von Leslie, którzy w 1785 r. sprzedali Czermną Michaelowi Stillfriedowi z Nowej Rudy. Niedługo przedtem (w 1763 r.) Czermna wraz z Ziemią kłodzką przyznana została Prusom w wyniku pokoju w Hubertusburgu kończącego wojnę siedmioletnią.
Biskup Hradec Králové Johann Joseph Wratislaw von Mitrowitz w 1738 r. ponownie utworzył niezależną parafię Czermna, do której należały także Kudowa, Pstrążna z Bukowiną, Jakubowice oraz czeskie wsie Žďárky i Malá Čermná. Z powodu włączenia Czermnej do Prus parafia przyłączona została do dekanatu kłodzkiego. W 1780 r. do parafii dołączono także wsie Słone i Brzozowie natomiast wsie Žďárky i Malá Čermná podporządkowano parafii w Hronovie.
Podczas wojen napoleońskich król pruski Fryderyk Wilhelm III Hohenzollern rezydował na plebanii w Czermnej w dniach 9-29 VI 1813 r.
W XIX w. właściciele Czermnej zmieniali się bardzo często. Ostatecznie baron von Otterstedt podzielił majątek na dwie części i sprzedał Czermną zatrzymując Kudowę.
W czasach hitlerowskiego reżimu wikariuszem parafialnym w Czermnej był błogosławiony ks. Gerhard Hirschfelder, wychowujący młodzież w duchu chrześcijańskim i z powodu swoich antynazistowskich poglądów, obrony zasad wiary był prześladowany przez miejscowych nazistów, inwigilowany i wielokrotnie przesłuchiwany przez Gestapo. Ostatecznie został aresztowany i osadzony w obozie koncentracyjnym w Dachau, gdzie zmarł 1 sierpnia 1942 r. Urna z jego prochami spoczywa na cmentarzu w Czermnej.
W 1999 r. w pobliżu sanatorium „Marzanka” (obecnie „Dworek Rycerski”) wybudowano Pomnik Trzech Kultur upamiętniający wspólną historię czeskich, niemieckich i polskich mieszkańców tych ziem.
Co warto zobaczyc :
*Kościół parafii pod wezwaniem św. Bartłomieja- mający swe początki w XIV w. Zniszczony podczas wojen husyckich, odbudowany w XVI w. Obecny wystrój barokowy otrzymał w 1783 roku[3]. Kilkukrotnie restaurowany. Ołtarze boczne oraz ambonę wykonał rzeźbiarz Alois Schmidt z Lądka-Zdroju w 1930 r.
*Wolnostojąca dzwonnica- zbudowana w 1603 r. jako baszta o przeznaczeniu wojskowym.
*Pomiędzy kościołem a dzwonnicą znajduje się Kaplica Czaszek. Jedyne w Polsce ossuarium zbudowane zostało w latach 1776–1804 przez księdza Wacława Tomaszka (wspomaganego przez Leopolda von Lesliego). Ściany i sufit kaplicy pokrywa ok. 3 tys. czaszek i kości ludzkich. Dalsze 20–30 tys. szczątków leży w krypcie pod kaplicą. Są to pozostałości ofiar wojen śląskich z lat 1740–1742 i 1744–1745 oraz chorób zakaźnych (epidemii cholery) z XVIII w- Przed wejściem stoi pomnik z trójjęzycznym napisem po niemiecku, czesku i polsku: „Ofiarom wojen ku upamiętnieniu, a żywym ku przestrodze 1914”.
W kaplicy niestety nie wolno robic zdjec.Wstep jest platny.
Zdjęcia (5)
Komentarze (0)
Zasoby: 
34.498 
22.044 
1.100.652 
3.423 
